کاهش سرمایه زمانی مفید خواهد بود که شرکت در شرایط مطلوبی قرار ندارد و یا در شرکتی که سود ده است و شرکت به سبب زیان های وارده قسمتی از سرمایه خود را از دست داده و تا ضرر وارد شده جبران نشود تقسیم سود امکان پذیر نیست که با این کاهش سرمایه سهامداران می توانند در صورت سود دهی شرکت سود را میان خود تقسیم کنند.
تغییر در سرمایه شرکت سهامی، در صلاحیت مجمع عمومی فوق العاده است و به دو صورت می تواند باشد :
1- افزایش سرمایه
2- کاهش سرمایه
انواع کاهش سرمایه در شرکت های سهامی
کاهش سرمایه که مانند افزایش آن در صلاحیت مجمع عمومی فوق العاده شرکت سهامی می باشد، ممکن است اجباری یا اختیاری باشد.
البته چه کاهش اجباری باشد یا اختیاری، سرمایه شرکت از حداقل مقرر قانونی یعنی 5 میلیون ریال در شرکت سهامی عام و 1 میلیون ریال در شرکت سهامی خاص نباید کمتر شود.
کاهش اجباری سرمایه در شرکت های سهامی
کاهش اجباری سرمایه شرکت سهامی در دو مورد ممکن است لازم شود:
1-از طریق کاهش مبلغ اسمی سهام به عنوان مثال اگر ارزش ریالی هر سهم 1.000.000 ریال باشد می توانیم آن را به ارزش ریالی 100.000 یا کمتر کاهش دهیم.
2-از طریق کاهش تعداد سهام به عنوان مثال شرکتی که 100.000 سهم 1000 ریالی دارد می توانیم سرمایه شرکت را از طریق کاهش تعداد سهام به 10.000 سهم 1000 ریال یا کمتر کاهش دهیم.
ماده 141- اگر بر اثر زیان های وارده حداقل نصف سرمایه شرکت از میان برود هیئت مدیره مکلف است بلافاصله مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام را دعوت نماید تا موضوع انحلال یا بقا شرکت مورد بررسی و رای قرار گیرد.
هرگاه مجمع فوق رای به انحلال شرکت ندهد باید درهمان جلسه و با رعایت مقررات ماده 6 این قانون سرمایه شرکت را به مبلغ سرمایه موجود کاهش دهد.
در صورتی که هیئت مدیره برخلاف این ماده به دعوت مجمع عمومی فوق العاده اقدام ننماید و یا مجمعی که دعوت می شود نتواند مطابق مقررات قانونی منعقد گردد هر ذینفع می تواند انحلال شرکت را از دادگاه صلاحیت دار درخواست نماید.
کاهش اختیاری سرمایه در شرکت های سهامی
مجمع عمومی فوق العاده، به پیشنهاد هیات مدیره می تواند در مورد کاهش سرمایه شرکت سهامی به طور اختیاری تصمیم بگیرد. مشروط بر این که بر اثر کاهش سرمایه:
1-به تساوی حقوق صاحبان سهام لطمه ای وارد نشود.
2-سرمایه شرکت از حداقل مقرر قانونی کمتر نشود.
هیات مدیره مکلف است قبل از اقدام به کاهش اختیاری سرمایه، تصمیم مجمع عمومی فوق العاده را درباره کاهش،حداکثر ظرف 1 ماه در روزنامه رسمی و روزنامه کثیرالانتشاری که آگهی های مربوط به شرکت در آن نشر می گررد آگهی کند.
مطابق با ماده 189 تنها روش کاهش سرمایه اختیاری از طریق کاهش بهای اسمی سهام به نسبت متساوی است که پس از آن مبلغ کاهش یافته هر سهم باید به صاحب آن مسترد شود.
ل 1347ا تشریفاتی را نیز جهت کاهش سرمایه مقرر نموده است که شامل مواد 190 الی 197 ل ا1347 می باشد و در ماده 198 نیز خرید سهام شرکت توسط خود آن شرکت را صراحتا ممنوع کرده است. همچنین می توان گفت که مواد 195,194,193,192 علاوه بر تشریفات کاهش اختیاری سرمایه ناظر بر حفظ حقوق طلبکاران نیز هست که به صورت خلاصه آنها را ذکر می کنیم.
-تکلیف هیئت مدیره مبنی بر آگهی تصمیم مجمع عمومی درباره کاهش سرمایه (ماده 192 )
-حق اعتراض طلبکاران به دادگاه در مورد کاهش سرمایه ( ماده 193 )
عند اللزوم الزام شرکت به سپردن وثیقه و یا پرداخت طلب معترض قبل از کاهش سرمایه ( ماده 194 و 195 )
البته باید به این نکته توجه داشته باشید که مواد فوق الذکر در مورد کاهش اختیاری سرمایه است و در نهایت آخرین اقدامی که در رابطه با کاهش سرمایه می بایست انجام شود ارسال یک نسخه از صورتجلسات کاهش سرمایه به مرجع ثبت شرکتها مطابق با بند 3 ماده 106 ل ا1347 است و در موردی که کاهش سرمایه اختیاری باشد پس از ثبت در مرجع ثبت شرکتها مدیر یا مدیران شرکت اجازه دارند سرمایه اضافی شرکت را به شرکا باز پس دهند.
مندرجات اطلاعیه کاهش سرمایه
بموجب ماده 197 اطلاعیه کاهش سرمایه باید مشتمل بر نکات زیر باشد:
1-نام و نشانی مرکز اصلی شرکت
2-مبلغ سرمایه شرکت قبل از اتخاذ تصمیم در مورد کاهش سرمایه
3-مبلغی که هر رسهم به آن میزان کاهش می یابد یا بهای اسمی هر سهم پس از کاهش
4-نحوه پرداخت و مهلتی که برای بازپرداخت مبلغ کاهش یافته هر سهم در نظر گرفته شده و محلی که در آن این بازپرداخت انجام می گیرد.
طرق کاهش سرمایه
کاهش سرمایه ممکن است اجباری یا اختیاری باشد،"کاهش اجباری"سرمایه به دو طریق می تواند صورت گیرد:
-از طریق کاهش تعداد سهام
-از طریق کاهش مبلغ اسمی سهام
لیکن "کاهش اختیاری" سرمایه باید از طریق کاهش مبلغ اسمی سهام صورت گیرد. کاهش اختیاری سرمایه از طریق کاهش تعداد سهام، ممکن نیست.
در هر مورد که کاهش سرمایه از طریق کاهش مبلغ اسمی سهام انجام شود، اولا باید کاهش مبلغ اسمی مساوی باشد، ثانیا مبلغ کاهش یافته هر سهم به صاحب آن مسترد گردد.
پیشنهاد هیات مدیره و گزارش بازرسان
پیشنهاد هیات مدیره که مجمع عمومی فوق العاده بر اساس آن در مورد کاهش سرمایه تصمیم گیری می کند، باید حداقل 45 روز قبل از تشکیل مجمع مذکور، به بازرس یا بازرسان تسلیم شود. این پیشنهاد باید متضمن توجیه لزوم کاهش سرمایه و نیز شامل گزارشی درباره امور شرکت، از بدو سال مالی جاری باشد. اگر تا آن موقع نسبت به حساب های سال مالی قبل تصمیم گرفته نشده باشد، گزارش مزبور باید حاکی از وضع شرکت از ابتدای سال مالی قبل باشد. بازرس یا بازرسان پس از بررسی پیشنهاد هیات مدیره، نظر خود را طی گزارشی به اطلاع مجمع عمومی فوق العاده می رسانند. مجمع عمومی پس از استماع این گزارش، در مورد کاهش سرمایه تصمیم گیری خواهد نمود.
قابل اعتراض بودن کاهش اختیاری سرمایه
تصمیم مجمع عمومی فوق العاده در مورد کاهش اختیاری سرمایه، قابل اعتراض می باشد. اما دارندگان اوراق قرضه و طلب کارانی که قبل از تاریخ انتشار آخرین آگهی که از طرف هیات مدیره، درباره کاهش سرمایه در روزنامه رسمی و روزنامه کثیرالانتشار ناشر آگهی های مربوط به شرکت منتشر می شود و دارای اوراق قرضه یا طلب کار شرکت شده اند، می توانند به آن اعتراض نمایند. مهلت اعتراض 2 ماه از تاریخ انتشار آخرین آگهی منتشره در روزنامه رسمی یا روزنامه کثیرالانتشار است و دادگاه مرجع رسیدگی به آن می باشد. بنابراین باید اعتراض طی مهلت مزبور به دادگاه تقدیم شود.
در صورتی که دادگاه، اعتراض نسبت به کاهش سرمایه را وارد تشخیص دهد، شرکت سهامی مربوط، باید در مقابل دینی که به معترض یا معترضین دارد، وثیقه ای که به نظر دادگاه کافی باشد بسپارد. در غیر این صورت، یعنی در صورت نسپردن وثیقه، دین مذکور"حال" شده و دادگاه حکم پرداخت آن را خواهد داد.
در ثبت جهانی با ما همراه باشید با خدماتی از جمله ثبت شرکت ، ثبت لوگو ٬ ثبت علائم تجاری آشنایی با مراحل ثبت شرکت و شرایط ثبت شرکت
